افزایش وزن در دوران بارداری, تعیین میزان افزایش وزن بوسیله BMI
افزایش وزن در دوران بارداری به دلیل لزوم رشد مطلوب جنین , ایجاد محیط مناسب در فضای رحمی و کامل شدن مراحل تکامل جفت و مایع آمنیوتیک , و همینطور ایجاد آمادگی جسمی مادر برای بارداری , زایمان و شیردهی از اهمیت ویژه برخوردار می باشد.و لازم است مادر نسبت به وزن پیش از بارداری افزایش وزن مناسب و سالمی داشته باشد. بنابراین وزن گیری مناسب مادر در سه ماهه دوم و سوم بارداری متضمن سلامت مادر و جنین می باشد. این افزایش وزن الزاما باید از رژیم غذایی سالم و متنوع از همه گروه های غذایی و سرشار از ریزمغذی ها باشد.
مادران باردار در هر شرایط فیزیولوژیکی (لاغر , نرمال یا چاق) باید افزایش وزن تحت نظر پزشک و متخصص تغذیه داشته باشند.
میزان افزایش وزن در دوران بارداری از شاخصه های مهم بررسی سلامت جنین است. چنانچه وزن گیری مادر کم باشد جفت به تناسب آن رشد مطلوب نخواهد داشت و نوزاد ریز و نارس خواهد بود.از اینرو تکامل ذهنی ومغزی ناکافی خواهد بود. اگر در سطح جامعه بررسی کنیم نسلی که با این شرایط به دنیا می آیند نسلی کند ذهن و ضعیف خواهند بود. و از طرفی اگر وزن گیری بیش از حد باشد , موجب چاقی دوران کودکی و اضافه وزن و چاقی بعد از زایمان مادر میگردد.
با توجه به وضعیت بدنی ، لاغر , نرمال و یا چاق بودن مادر ، در ابتدای بارداری و یا قبل از بارداری میزان افزایش وزن متفاوت خواهد بود. بطوری که زنان لاغر و کم وزن نیاز به افزایش وزن در دوران بارداری بیشتر و زنان دچار اضافه وزن و چاق نیاز به افزایش وزن کمتری دارند.
به طور کلی مادران لاغر ۱۸-۱۲٫۵ کیلوگرم , مادران با وزن نرمال ۱۶-۱۱ کیلوگرم و مادران دچار اضافه وزن ۱۱٫۵-۷ کیلوگرم و مادران چاق ۸-۶ کیلوگرم می بایست در دوران بارداری وزن اضافه نمایند .
همچنین وزن گیری برای مادران باردار دوقلو ۲۱- ۱۸ کیلوگرم توصیه شده است.
با مراجعه منظم به پزشک یا متخصص تغذیه روند افزایش وزن در دوران بارداری پیگیری شده و توضیحات لازم در زمینه اینکه چه مقدار می بایستی وزن اضافه کنید به شما داده خواهد شد.
میزان وزن گیری برمبنای BMI
| افزایش وزن هفتگی در سه ماهه دوم و سوم | افزایش وزن سه ماهه اول | کل افزایش وزن | BMI |
| ۰٫۵ | ۲٫۳ | ۱۲٫۵-۱۸ | مادر لاغر
BMI<19.8 |
| ۰٫۴ | ۱٫۶ | ۱۱٫۵-۱۶ | مادر با وزن طبیعی
BMI=19.8-26 |
| ۰٫۲ | ۰٫۹ | ۷-۱۱٫۵ | مادر با اضافه وزن
BMI>26-29 |
| ۰٫۵ | ۲/۳ | ۹-۶ | مادر چاق
BMI>29 |
.
در مورد مادرانی که روند وزن گیری مناسبی ندارند , لازم است علت کاهش یا افزایش وزن مشخص گردد و وضعیت فیزیولوژیک مادر ارزیابی شود.
به مادران رژیم غذایی سالم و متنوع با تاکید بر مصرف منظم و به موقع مکمل های ویتامین , آهن , اسید فولیک و خواب کافی در طول روز را توصیه می کنیم.
علل کمتر از انتظار بودن افزایش وزن در دوران بارداری در زنان
مهمترین علل که موجب وزن گیری نامناسب مادران باردار می شوند عبارتند از:
- ابتلا و یا سابقه خانوادگی به بیماری های دیابت , قلبی عروقی , پرفشاری خون , اختلالات کلیوی , عفونت ادراری و…
- اختلالات روحی , روانی و افسردگی
- اعتیاد و دخانیات
- روابط غیر دوستانه با همسر و بارداری ناخواسته
- کار زیاد و استراحت ناکافی
- بارداری در سنین نوجوانی
- چند قلویی
- تهوع و استفراغ شدید دوران بارداری
- ویار حاملگی یا پیکا ( تمایل مادر به مصرف موادی مانند : یخ , خاک و… )
- عادات غذایی نامناسب و رژیم های غذایی خاص
- عدم دسترسی کافی به برخی مواد غذایی به علت وضع اقتصادی یا عدم دسترسی فیزیکی
با توجه به علت عدم وزن گیری مناسب باید مداخله ای موثر برای بهبود وضعیت سلامت جسمی و روانی مادر باردار صورت گیرد تا از عوارض وزن گیری ناکافی بر سلامت وی و جنین جلوگیری شود.